ไปยังหน้า : |
[Font : 15 ]
|
| | |
1. พยัญชนะ : สุญญตาโดยพยัญชนะ : คือ ความว่าง.
2. อรรถะ : สุญญตาโดยอรรถะ :
2.1 โดยธรรมชาติ : ว่างจากตัวตน ; ความหมายแห่งตัวตนและของตน.
2.2 โดยเหตุ : ว่างจากกิเลส หรืออุปาทานว่าตัวตน.
2.3 โดยผล : ว่างจากความทุกข์.
แต่มิได้หมายความว่าไม่มีอะไรเสียเลย ; คงมีสิ่งนั้นๆ ตามธรรมชาติ หากแต่ว่างจากความหมาย หรือคุณค่าแห่งตัวตน.
3. ไวพจน์ : สุญญตาโดยไวพจน์ : คือ อนัตตตา.
4. องค์ประกอบ : สุญญตาโดยองค์ประกอบ : ไม่มี.
5. ลักษณะ : สุญญตาโดยลักษณะ : ไม่เปลี่ยนแปลง คงที่ เป็นปัจจุบันอยู่เสมอ.
6. อาการ : สุญญตาโดยอาการ : ไม่มี ; มีแต่ความคงที่.
7. ประเภท : สุญญตาโดยประเภท : จะว่าไม่มีก็ได้ แต่เมื่อเป็นคำพูดมันมี ; คือ :
7.1 สุญญตาอันธพาลของผู้ไม่รู้จริง ; เป็นนัตถิกทิฏฐิA90 หรือเป็นข้อแก้ตัวของคนที่ทำชั่ว.
7.2 สุญญตาแท้จริงของสัตบุรุษ ที่ถูกต้องตามความหมายของพระพุทธองค์.
7.3 สุญญตาที่แปลว่าสูญจากอัตตา : มีประโยชน์อย่างยิ่ง.
7.4 สุญญตาที่แปลว่าสูญเปล่า ซึ่งเป็นความหมายที่ไม่ถูกต้อง.
8. กฎเกณฑ์ : สุญญตาโดยกฎเกณฑ์ :
8.1 สุญญตาเป็นสิ่งที่ปรากฏเฉพาะแก่จิต ที่ไม่มีอุปทาน.
8.2 สุญญตาเป็นสิ่งที่ปรากฏเฉพาะแก่จิต เมื่อเห็นไตรลักษณ์ถึงที่สุด.
8.3 สุญญตาเป็นธรรมชาติที่เป็นอสังขตะ.
9. สัจจะ : สุญญตาโดยสัจจะ :
9.1 สุญญตามีความคงที่ตามแบบของอสังขตธรรม.
9.2 สุญญตามีความว่างในสามความหมาย คือ ว่างจากกิเลส, ว่างจากความทุกข์, ว่างจากสังขาร (ปรุงแต่งของสิ่งที่เป็นเหตุและผล).
10. หน้าที่ : สุญญตาโดยหน้าที่ :
10.1 หน้าที่ (โดยสมมติ) ของความสุญญตา : คือ ป้องกันการยึดมั่นว่าตัวตน.
10.2 หน้าที่ของมนุษย์ต่อสิ่งที่เรียกว่าสุญญตา : คือ สัจจานุโพธาA91, สัจจานุปัตติA92, สัจจานุรักขณาA93 ต่อกฎของสุญญตา.
11. อุปมา : สุญญตาโดยอุปมา : เปรียบเสมือน :
11.1 โล่ป้องกันลูกศรดอกที่ 2A94 แห่งมฤตยู.
11.2 ผ้าซับน้ำตาของผู้รู้จักใช้ เมื่อมีความทุกข์เกิดขึ้น.
12. สมุทัย : สุญญตาโดยสมุทัย : คือ การดับแห่งอุปาทาน เป็นปัจจัยแห่งการปรากฏของสุญญตา.
13. อัตถังคมะ : สุญญตาโดยอัตถังคมะ : ไม่มี.
14. อัสสาทะ : สุญญตาโดยอัสสาทะ : มีเฉพาะผู้ยังมีอุปาทานในคุณค่าของสุญญตา (หรือนิพพาน).
15. อาทีนวะ : สุญญตาโดยอาทีนวะ : มีเฉพาะในกรณีที่ถือเอาความหมายของคำนี้ผิด (เช่นเข้าใจว่าสูญเปล่า).
16. นิสสรณะ : สุญญตาโดยนิสสรณะ : นิสสรณะจากสุญญตาไม่มี ; เพราะไม่ต้องออกจากสุญญตา. มีแต่จะใช้สุญญตา เป็นนิสสรณะเครื่องออกจากอุปาทาน ที่เป็นที่ตั้งแห่งความทุกข์.
17. ทางปฏิบัติ : สุญญตาโดยทางปฏิบัติ :
17.1 การมองเห็นสิ่งทั้งปวงตามที่เป็นจริง.
17.2 วิปัสสนาระบบที่มีผลครบทั้ง 9 “ตา”A95 (อนิจจตา ทุกขตา อนัตตตา ธัมมัฏฐตตาA96 ธัมมนิยามตาA97 อิทัปปัจจยตา สุญญตา ตถาตา อตัมมยตา).
17.3 อริยอัฏฐังคิกมรรค หรือโพธิปักขิยธรรมทั้งระบบ.
18. อานิสงส์ : สุญญตาโดยอานิสงส์ : คือ ทำผู้เห็นให้เข้าถึงสิ่งสูงสุด.
19. หนทางถลำ : สุญญตาโดยหนทางถลำ : เข้าไปสู่สิ่งที่เรียกว่าสุญญตา : คือ การขับต้อนของความวุ่นวายแห่งตัวตน.
20. สิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : สุญญตาโดยสิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : เพื่อเข้าถึงสุญญตา : คือ การเห็นโทษของอุปาทาน ; การเห็นคุณของอนุปาทาน (ความไม่ยึดมั่นถือมั่นว่าตัวตน).
21. ภาษาคน - ภาษาธรรม : สุญญตาโดยภาษาคน - ภาษาธรรม :
21.1 ภาษาคน : ความสูญเปล่าหรือไม่มีอะไรเลย.
ภาษาธรรม : ความไม่มีสิ่งหรือความหมายที่ควรยึดถือว่าตัวตน.
21.2 ภาษาคน : สิ่งที่น่าเกลียดน่ากลัว.
ภาษาธรรม : สิ่งที่เป็นที่พึ่งได้อย่างแท้จริง.
ธรรมโฆษณ์ที่แนะนำให้อ่าน
1. มาฆบูชาเทศนา เล่ม 1
2. สุญญตาปริทรรศน์ เล่ม 1, 2