[Font : 15 ]
| |
ช้างนาบุญ |  

ภิกษุ ท.! ช้างหลวงที่ประกอบด้วยองค์ 5 ย่อมเป็นช้างคู่ควรแก่พระราชา เป็นโภคะประจำองค์พระราชา นับว่าเป็นองค์อวัยวะของพระราชา. องค์ 5 อะไรบ้างเล่า? องค์ 5 คือ ช้างหลวงในกรณีนี้ เป็นช้างที่อดทนต่อรูปทั้งหลาย 1. อดทนต่อเสียงทั้งหลาย 1. อดทนต่อกลิ่นทั้งหลาย 1. อดทนต่อรสทั้งหลาย 1. อดทนต่อโผฏฐัพพะทั้งหลาย 1.

ภิกษุ ท.! ช้างหลวงที่อดทนต่อรูปทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุ ท.! ในกรณีนี้ ช้างหลวงเมื่อออกศึก ได้เห็นหมู่พลช้างก็ดี, หมู่พลม้าก็ดี, หมู่พลรถก็ดี หมู่พลราบก็ดี, (ของฝ่ายข้าศึก) แล้ว ก็ไม่ระย่อ ห่อหด ย่อมยืนหยัด ยอ่มอาจที่จะเข้าสู่การรับได้. ภิกษุ ท.! ช้างหลวงอย่างนี้ ชื่อว่าอดทนต่อรูปทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ช้างหลวงที่อดทนต่อเสียงทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุ ท.! ในกรณีนี้ ช้างหลวง เมื่อออกศึก ได้เห็นหมู่พลช้างก็ดี, หมู่พลม้าก็ดี, หมู่พลรถก็ดี หมู่พลราบก็ดี, ได้ยินเสียงกึกก้องแห่งกลองบัณเฑาะว์ สัง และมโหระทึกก็ดี, แล้วก็ไม่ระย่อ ห่อหด ย่อมยืนหยัด ยอ่มอาจที่จะเข้าสู่การรบได้. ภิกษุ ท.! ช้างหลวงอย่างนี้ ชื่อว่าอดทนต่อเสียงทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ช้างหลวงที่อดทนต่อกลิ่นทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุ ท.! ในกรณีนี้ ช้างหลวง เมื่อออกศึก ได้กลิ่นมูตและกรีส (ปัสสาวะและอุจจาระ) ของช้างทั้งหลาย ชนิดที่เป็นชั้นจ่าเจนสงครามเข้าแล้ว ก็ไม่ระย่อ ห่อหด ย่อมยืนหยัด ยอ่มอาจที่จะเข้าสู่การรบได้. ภิกษุ ท.! ช้างหลวงอย่างนี้ ชื่อว่าอดทนต่อกลิ่นทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ช้างหลวงที่อดทนต่อรสทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุ ท.! ในกรณีนี้ ช้างหลวง เมื่อออกศึก เมือ่ไม่ได้รับการทอดหญ้าและน้ำมื้อหนึ่ง หรือ 2 มือ 3 มือ 4 มือ หรือ 5 มือ ก็ไม่ระย่อ ห่อหด ย่อมยืนหยัด ย่อมอาจที่จะเข้าสู่การรบได้. ภิกษุ ท.! ช้างหลวงอย่างนี้ ชื่อว่าอดทนต่อรสทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ช้างหลวงที่อดทนต่อโผฏฐัพพะทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุ ท.! ในกรณีนี้ ช้างหลวงเมื่อออกศึก ถูกศรที่เขายิงมาอย่างแรงเข้าหนึ่งลูก หรือ 2 ลูก 3 ลูก 4 ลูก หรือ 5 ลูก ไม่ระย่อ ห่อหด ย่อมยืนหยัด ยอ่มอาจที่จะเข้าสู่การรบได้. ภิกษุ ท.! ช้างหลวงอย่างนี้ ชื่อว่าอดทนต่อโผฏฐัพพะทั้งหลาย.

--- --- ---

ภิกษุ ท.! ฉันใดก็ฉันนั้นเหมือนกัน : ภิกษุ เมื่อประกอบด้วยเหตุ 5 อย่างแล้ว ย่อมเป็นผู้ที่น่าบูชาด้วยของที่จัดไว้บูชา, น่าต้อนรับด้วยของที่จัดไว้ต้อนรับ, น่ารับทักษิณาทานที่อุทศเพื่อผู้ตาย, น่าไหว้, และเป็นเนื้อนาบุญชั้นดีเยี่ยมของโลก. เหตุ 5 อย่างอะไรบ้างเล่า? 5 อย่างคือ เป็นผู้อดทนต่อรูปทั้งหลาย, อดทนต่อเสียงทั้งหลาย, อดทนต่อกลิ่นทั้งหลาย, อดทนต่อรสทั้งหลาย, อดทนต่อโผฏฐัพพะทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ภิกษุเป็นผู้อดทนต่อรูปทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ได้เห็นรูปด้วยตาแล้ว ไม่กำหนัดย้อมใจในรูปอันเป็นที่ตั้งแห่งความกำหนด ย่อมสามารถที่จะดำรงจิตให้เป็นปกติอยู่ได้. ภิกษุ ท.! ภิกษุอย่างนี้ ชื่อว่า อดทนต่อรูปทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ภิกษุเป็นผู้อดทนต่อเสียงทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ได้ฟังเสียงด้วยหูแล้ว ไม่กำหนัดย้อมใจในเสียงอันเป็นที่ตั้งแห่งความกำหนด ย่อมสามารถที่จะดำรงจิตให้เป็นปกติอยู่ได้. ภิกษุ ท.! ภิกษุอย่างนี้ ชื่อว่า อดทนต่อรูปทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ภิกษุเป็นผู้อดทนต่อกลิ่นทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ได้ดมกลิ่นด้วยจมูกแล้ว ไม่กำหนัดย้อมใจในกลิ่นอันเป็นที่ตั้งแห่งความกำหนด ย่อมสามารถที่จะดำรงจิตให้เป็นปกติอยู่ได้. ภิกษุ ท.! ภิกษุอย่างนี้ ชื่อว่า อดทนต่อกลิ่นทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ภิกษุเป็นผู้อดทนต่อรสทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ได้ลิ้มรสด้วยลิ้นแล้ว ไม่กำหนัดย้อมใจในรสอันเป็นที่ตั้งแห่งความกำหนด ย่อมสามารถที่จะดำรงจิตให้เป็นปกติอยู่ได้. ภิกษุ ท.! ภิกษุอย่างนี้ ชื่อว่า อดทนต่อรสทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ภิกษุเป็นผู้อดทนต่อโผฏฐัพพะทั้งหลาย เป็นอย่างไรเล่า? ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ได้สัมผัสโผฏฐัพพะด้วยกายแล้ว ไม่กำหนัดย้อมใจในโผฏฐัพพะอันเป็นที่ตั้งแห่งความกำหนด ย่อมสามารถที่จะดำรงจิตให้เป็นปกติอยู่ได้. ภิกษุ ท.! ภิกษุอย่างนี้ ชื่อว่า อดทนต่อโผฏฐัพพะทั้งหลาย.

ภิกษุ ท.! ภิกษุ เมื่อประกอบด้วยเหตุ 5 อย่างเหล่านี้แล้ว ย่อมเป็นผู้ที่น่าบูชาด้วยของที่จัดไว้บูชา, น่าต้อนรับด้วยของที่จัดไว้ต้อนรับ, น่ารับทักษิณาทานที่อุทิศเพื่อผู้ตาย, น่าไหว้, และเป็นเนื้อนาบุญชั้นดีเยี่ยมของโลก แล.

- บาลี พระพุทธภาษิต ปญฺจก. อํ. 22/178/139.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

  |     |   แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
หนังสือที่เกี่ยวข้อง