สารบัญหนังสือ
| ไปยังหน้า : |
เริ่มนำเข้าข้อมูล
2 กรกฏาคม 2564
นำเข้าข้อมูลหนังสืออริยสัจ จากพระโอษฐ์ ภาคต้น-ปลาย เสร็จ
5 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงหนังสือธรรมะใกล้มือเข้ากับระบบ
11 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงเสียงอ่านเข้ากับระบบ
คุณ กนกพร อัมพวัน
คุณ กมนวรรณ พุทธาภิรัตน์
คุณ ปรางทิพย์ สายชล
คุณ พรทิพย์ พรมมาฎร์
คุณ รุ่งทิวา สารันต์
คุณ สายชล ทันนิเทศ
คุณ สุธาธาร จารุพินิจกุล
อาสาช่วยพิมพ์หนังสือธรรมะเล่มน้อย
เสียงอ่านหนังสือ
คุณ อาจิต โตเกียรติรุ่งเรือง
อัตถจารี ผู้พัฒนาระบบ
หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ
|
[Font : 15 ]
|
| | |
1. พยัญชนะ : พุทธะโดยพยัญชนะ : คือ ผู้รู้, ผู้ตื่น, ผู้เบิกบาน.
2. อรรถะ : พุทธะโดยอรรถะ :
2.1 เป็นผู้รู้สิ่งที่ควรรู้ คือสิ่งที่ดับทุกข์ได้; รู้สิ่งทั้งปวงตามที่เป็นจริงถึงที่สุด.
2.2 เป็นผู้ตื่นจากหลับคือกิเลส; เห็นสิ่งทั้งหลายทั้งปวงอย่างถูกต้องตามที่เป็นจริง.
2.3 เป็นผู้เบิกบานอยู่ด้วยสติปัญญาที่รู้แจ้งสิ่งทั้งปวงตามความเป็นจริง ดับทุกข์ได้สิ้นเชิง ; เพราะไม่มีความทุกข์รบกวน จึงมีความเบิกบาน.
3. ไวพจน์ : พุทธะโดยไวพจน์ : คือ สัพพัญญู, โลกนาถ, ศาสดา, มุนี, พระพุทธเจ้า ฯลฯ
4. องค์ประกอบ : พุทธะโดยองค์ประกอบ : องค์ประกอบของความเป็นพระพุทธเจ้า : คือ สุทธิ (ความบริสุทธิ์), ปัญญา (ความรู้ทั่วถึง), เมตตา (ความเมตตากรุณาแก่หมู่สัตว์).
5. ลักษณะ : พุทธะโดยลักษณะ : มีลักษณะแห่งผู้รู้, ผู้สอน, ผู้นำ, ผู้ชี้ทาง, ผู้เปิดเผยความลับของธรรมชาติ ฯลฯ
6. อาการ : พุทธะโดยอาการ : มีอาการตามที่ปรากฏอยู่ในพระพุทธคุณเก้าอย่าง : คือ อาการแห่งผู้หมดกิเลส, ตรัสรู้ชอบเอง, ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ, ไปดี (คือไปจากโลก), รู้แจ้งโลก, ผู้ฝึกมนุษย์, ผู้สั่งสอน, ผู้รู้ - ตื่น - เบิกบาน, ผู้จำแนกแจกแจงธรรม.
7. ประเภท : พุทธะโดยประเภท : แบ่งประเภทเป็นสอง : โดยบุคคลาธิษฐาน คือพระพุทธเจ้าอย่างบุคคลหนึ่ง; และโดยธรรมาธิษฐาน : คือ พระพุทธเจ้าอย่างธรรมหนึ่ง.
7.1 พระพุทธเจ้าอย่างธรรม : คือ ธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า “ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา; ผู้ใดเห็นเรา ผู้นั้นเห็นธรรม; ผู้ใดเห็นปฏิจจสมุปบาท ผู้นั้นเห็นธรรม”.
7.2 พระพุทธเจ้าอย่างบุคคล มี 4 ประเภท :
1. สัมมาสัมพุทธะ : เป็นผู้ตรัสรู้ถูกต้องครบถ้วนด้วยตนเอง ในขอบเขตที่ไม่จำกัด.
2. ปัจเจกพุทธะ : เป็นผู้ตรัสรู้เองในขอบเขตที่จำกัดเฉพาะตน.
3. อนุพุทธะ : เป็นผู้รู้ตามพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้แก่ พระอริยบุคคลทั้งหลาย.
4. สุตพุทธะ : เป็นผู้รู้โดยการได้ยินได้ฟังคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า.
8. กฏเกณฑ์ : พุทธะโดยกฎเกณฑ์ : ของความเป็นพระพุทธเจ้า :
8.1 โดยธรรมชาติ มีพระพุทธเจ้าพร้อมกันมากกว่าหนึ่งองค์ในโลกธาตุเดียวกันไม่ได้.
8.2 ต้องเป็นผู้ที่บำเพ็ญบารมีเพื่อความเป็นพระพุทธเจ้า (พุทธภูมิ) อย่างสมบูรณ์.
8.3 (ตามที่กล่าวไว้ในบาลี) สตรีไม่อาจจะเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า.
8.4 ต้องเป็นสัพพัญญู คือ มีการตรัสรู้ที่ถูกต้องและสมบูรณ์ทุกเรื่อง ที่เกี่ยวกับการดับทุกข์ทั้งของเทวดาและมนุษย์ และการสอนเกี่ยวกับเรื่องนั้น.
8.5 ต้องมีพระพุทธเจ้าอุบัติขึ้นทุกคราวที่โลกเป็นกลียุค.
9. สัจจะ : พุทธะโดยสัจจะ :
9.1 เมล็ดพืชแห่งความเป็นพุทธะมีอยู่ในสัญชาตญาณที่อาจพัฒนาให้เป็นภาวิตญาณในทุกๆ จิตของสิ่งที่มีชีวิต ; หากแต่ว่าจะได้พัฒนาหรือไม่เท่านั้น.
9.2 ความเป็นพุทธะเป็นเรื่องของจิต ไม่ใช่เรื่องของกาย แต่ก็ต้องการกายที่เหมาะสมเป็นปัจจัย.
9.3 พระพุทธเจ้าพระองค์จริง คือ ธรรมะที่เป็นกฎเกณฑ์แห่งปฏิจจสมุปบาท มีอยู่ตลอดกาลนิรันดร; ไม่มีเกิดดับ, ไม่ต้องประสูติ, ตรัสรู้ และปรินิพพาน.
9.4 พุทธภาวะที่แท้จริง คือ ภาวะแห่งปรมานุตตรสุญญตา (ความว่างสูงสุดไม่มีอะไรยิ่งกว่า); คือ ว่างจากสังขารที่เป็นกิเลสและความทุกข์.
9.5 พุทธภาวะชั้นเด็กๆ คือ ความรู้จักผิดชอบชั่วดี อันจะไต่เต้าขึ้นไปถึงชั้นสูงสุด.
10. หน้าที่ : พุทธะโดยหน้าที่ :
10.1 หน้าที่ (โดยสมมติ) ของโพธิ : (คุณสมบัติของพุทธะ) : คือ การกำจัดอวิชชา.
10.2 หน้าที่ของพุทธะ : คือ การสั่งสอนบุคคลให้รู้จักกำจัดอวิชชา หรือดับทุกข์ โดยความเป็นผู้รู้, ผู้ตื่น, ผู้เบิกบาน, ตามพุทธะ.
10.3 หน้าที่ของพุทธะโดยสรุป : คือ การสั่งสอนสัตว์ให้รู้จักทำที่พึ่งให้แก่ตนเอง โดยไม่หวังพึ่งผู้อื่นหรือสิ่งอื่น.
11. อุปมา : พุทธะโดยอุปมา : เปรียบเสมือน :
11.1 ประภาคาร.
11.2 มัคคุเทศก์.
11.3 ผู้เปิดประตูคอกแห่งอวิชชา.
11.4 บิดา (ผู้ให้เกิดใหม่ทางวิญญาณ).
ฯลฯ
12. สมุทัย : พุทธะโดยสมุทัย :
12.1 สมุทัยของความเป็นพุทธะ :
1. อุปนิสัยและบารมีที่ได้ทรงบำเพ็ญมา.
2. ธรรมที่ทำความเป็นพระพุทธเจ้า.
3. ความประสงค์ที่จะช่วยสัตว์โลกทั้งปวง.
12.2 สมุทัยโดยอ้อม : คือ ความทุกข์ของสัตว์โลก.
13. อัตถังคมะ : พุทธะโดยอัตถังคมะ : เมื่อโลกไม่มีความจำเป็นที่จะต้องมีพระพุทธเจ้าอย่างที่เรียกกันว่า สิ้นพุทธันดร (ระยะเวลาที่ว่างพระพุทธเจ้า).
14. อัสสาทะ : พุทธะโดยอัสสาทะ :
14.1 อัสสาทะ มีเฉพาะแก่ฝ่ายผู้มีพระพุทธเจ้าเป็นสรณะตามสมควรแก่กรณี.
14.2 อีกระดับหนึ่ง มีแก่ผู้หลงใหลยึดมั่นในพุทธะ แม้ด้วยอำนาจของศรัทธา.
15. อาทีนวะ : พุทธะโดยอาทีนวะ : ไม่มี.
16. นิสสรณะ : พุทธะโดยนิสสรณะ :
16.1 พุทธะหรือพุทธภาวะ เป็นนิสสรณะ (ทางออกจากทุกข์) อยู่ในตัวมันเอง.
16.2 บุคคลที่มีพระพุทธเจ้าเป็นสรณะ ย่อมมีนิสสรณะอยู่ในตัวสรณะนั่นเอง.
17. ทางปฏิบัติ : พุทธะโดยทางปฏิบัติ : เพื่อความเป็นพุทธะ :
17.1 มีเจตนาเพื่อการดับทุกข์ของสรรพสัตว์.
17.2 บำเพ็ญบารมีเพื่อความเป็นพระพุทธเจ้า.
17.3 ค้นหาจนพบความจริงเรื่องอริยสัจ หรือ ปฏิจจสมุปบาท.
18. อานิสงส์ : พุทธะโดยอานิสงส์ :
18.1 อานิสงส์ของความเป็นพุทธะที่มีต่อพระองค์เอง : คือ สามารถดับทุกข์ของสรรพสัตว์.
18.2 อานิสงส์ของความเป็นพุทธะที่มีต่อสัตว์โลกทั้งปวง : คือ สามารถดับทุกข์ได้.
19. หนทางถลำ : พุทธะโดยหนทางถลำ : เข้าไปสู่ภาวะแห่งความเป็นพุทธะ.
19.1 มีชีวิตการเป็นอยู่ด้วยสติปัญญา.
19.2 มีชีวิตการเป็นอยู่ด้วยเมตตา.
19.3 มีชีวิตการเป็นอยู่ด้วยความไม่เห็นแก่ตัว.
20. สิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : พุทธะโดยสิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง :
20.1 สัตว์โลกตกอยู่ในกลียุค คือ ห้วงแห่งความทุกข์.
20.2 มีมหาเมตตากรุณาในการช่วยสรรพสัตว์.
20.3 โอกาสและความเหมาะสมเพื่อความเป็นพระพุทธเจ้า.
21. ภาษาคน - ภาษาธรรม : พุทธะโดยภาษาคน - ภาษาธรรม :
ภาษาคน : พระพุทธเจ้าอย่างบุคคลในประวัติศาสตร์ มีการประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน.
ภาษาธรรม : คือ กฎความจริงของธรรมชาติที่ได้ตรัสรู้และนำมาสอน เป็นสิ่งนิรันดร; ไม่ต้องมีการประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน.
ธรรมโฆษณ์ที่แนะนำให้อ่าน
1. ใครคือใคร ?
2. พุทธจริยา
3. พระพุทธคุณบรรยาย
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"
| | แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
