[Font : 15 ]
| |
ครั้งมีพระชาติเป็น รถการ ช่างทำรถ |  

ภิกษุ ท.! ในกาลดึกดำบรรพ์ ยังมีพระราชาทรงพระนามว่าปเจตนะ.ครั้งนั้น พระเจ้าปเจตนะตรัสเรียกช่างทำรถมารับสั่งว่า "นี่แน่ะสหายรถการ!นับแต่นี้ล่วงไปอีก 6 เดือน สงครามจักมีแก่เรา. เจ้าอาจทำล้อรถใหม่คู่หนึ่งให้เราได้หรือไม่?"

ช่างทำรถทูลรับต่อพระเจ้าปเจตนะว่า "ขอเดชะฯ ข้าพระองค์อาจทำได้ พระเจ้าข้า!" ครั้งนั้นแล ช่างทำรถ ทำล้อได้ข้างเดียวสิ้นเวลา 6 เดือนหย่อนอยู่ 6 วัน.

พระเจ้าปเจตนะ ตรัสเรียกช่างทำรถมารับสั่งถามว่า "แน่สหายรถการ! นับแต่นี้ล่วงไป 6 วัน สงครามจักเกิดแล้วละ. ล้อรถคู่ใหม่สำเร็จแล้วหรือ?"

ช่างทำรถทูลว่า "ขอเดชะฯ โดยเวลา 6 เดือน หย่อนอยู่ 6 วันนี้ล้อสำเร็จได้ข้างเดียวพระเจ้าข้า!".

พระราชารับสั่งว่า "แน่ะสหายรถการ! ก็เจ้าอาจจะทำล้อข้างที่ 2 ให้สำเร็จโดยใช้เวลาเพียง 6 วันนี้ ได้หรือไม่?"

ช่างทำรถทูลว่า "ขอเดชะฯ ข้าพระองค์ อาจทำได้ พระเจ้าข้า!".ที่นั้นเอง ช่างทำรถได้ทำล้อข้างที่ 2 สำเร็จได้โดยใช้เวลาเพียง 6 วัน เขาจึงนำล้อคู่ใหม่ไปเฝ้าพระเจ้าปเจตนะ ครั้นไปถึงแล้วกราบทูลว่า "ขอเดชะฯ นี่พระเจ้าเข้า ล้อรถคู่ใหม่ของพระองค์สำเร็จแล้ว".

พระราชารับสั่งว่า "สหายรถการ! ล้อข้างที่ทำแล้ว 6 เดือนหย่อน 6 วัน กับล้อข้างที่ทำแล้วใน 6 วันนี้ ต่างกันอย่างไร, เราไม่เห็นความต่างกันของมันที่ตรงไหน?"

ช่างทำรถทูลว่า "ความต่างของล้อทั้งสอง มีอยู่ พระเจ้าข้า, ขอเชิญพระองค์ทอดพระเนตรความต่างกันของล้อเถิด". ว่าแล้ว ช่างทำรถก็หมุนล้อข้างที่ทำแล้ว 6 วัน ให้กลิ้งไป. มันกลิ้งไปพอสุดกำลังหมุนแล้วก็ตะแคงล้มลงดิน. แล้วเขาก็หมุนล้อข้างที่ทำ 6 เดือนหย่อน 6 วันให้กลิ้งไป, มันกลิ้งไปสุดกำลังหมุนแล้วก็ตั้งตรงอยู่เองได้ราวกะติดอยู่กับเพลา.

พระเจ้าปเจตนะตรัสถามว่า "สหายรถการ! เหตุอะไร ปัจจัยอะไรล้อข้างที่ทำแล้ว 6 วันนี้ จึงกลิ้งไปสุดกำลังหมุนแล้วจึงตะแคงล้มลงดิน, เหตุอะไรปัจจัยอะไร ล้อข้างที่ทำแล้ว 6 เดือนหย่อน 6 วันนั้นจึงกลิ้งไปสุดกำลังหมุนแล้วตั้งตรงอยู่เองได้ราวกะติดอยู่กับเพลา?"

ช่างทำรถทูลชี้แจงว่า "ขอเดชะฯ ล้อข้างที่ทำแล้ว ๖ วันนี้ กงของมันก็ประกอบด้วยเนื้อไม้ที่คด ที่มีโทษ ที่เจือเนื้อผุและกระพี้. ถึงกำและดุมของมันก็เช่นเดียวกัน ประกอบด้วยเนื้อไม้ที่คด ที่มีโทษที่เจือเนื้อผุและกระพี้.เพราะความที่กง, กำ, ดุมของมันประกอบด้วยเนื้อไม้ที่คด ที่มีโทษ ที่เจือเนื้อผุและกระพี้, มันกลิ้งไปสุดกำลังหมุนแล้วจึงตะแคงล้มลงดิน. ส่วนล้อข้างที่ทำแล้ว 6 เดือนหย่อน 6 วัน กงของมันก็ไม่มีเนื้อคด ไม่มีโทษ เป็นไม้ที่หมดเนื้อผุและกระพี้. เพราะความที่กง, กำ, ดุมของมัน ไม่มีเนื้อคด ไม่มีโทษเป็นไม้ที่หมดเนื้อผุและกระพี้, มันกลิ้งไปสุดกำลังหมุนแล้วจึงตั้งตรงอยู่เองได้ราวกะติด อยู่กับเพลา".

ภิกษุ ท.! เธอทั้งหลาย อาจจะมีความคิดว่า ช่างทำรถคราวนั้นเป็นคนอื่นเป็นแน่ แต่เธอทั้งหลาย อย่าเข้าใจอย่างนั้น. เราเองเป็นช่างทำรถในกาลนั้น. ภิกษุ ท.! ในครั้งนั้น เราเป็นผู้ฉลาดต่อความคดของไม้โทษ (มีปมและตาเป็นต้น) ของไม้ และความมีเนื้อไม่บริสุทธิ์ของมัน.

ภิกษุ ท.! แต่กาลบัดนี้ เราเป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นผู้ฉลาดต่อความคดทางกาย ทางวาจา ทางใจ, ต่อโทษทางกาย ทางวาจา ทางใจ,ต่อกิเลสเพียงดังน้ำฝาดทางกาย ทางวาจา ทางใจ.

ภิกษุ ท.! ความคดทางกาย ทางวาจา ทางใจ, โทษทางกายทางวาจา ทางใจ, กิเลสเพียงดังน้ำฝาดทางกาย ทางวาจา ทางใจ ของผู้ใดผู้หนึ่ง จะเป็นภิกษุก็ตาม ภิกษุณีก็ตาม ยังไม่ได้แล้ว; ภิกษุ ภิกษุณีเหล่านั้นก็หล่นไปจากธรรมวินัยนี้ เหมือนล้อรถข้างที่ทำแล้ว 6 วัน ฉะนั้น.ความคดทางกาย ทางวาจา ทางใจ, โทษทางกาย ทางวาจา ทางใจ,กิเลสเพียงดังน้ำฝาดทางกาย ทางวาจา ทางใจ ของผู้ใดผู้หนึ่ง จะเป็นภิกษุก็ตาม ภิกษุณีก็ตาม อันเธอละได้แล้ว; ภิกษุ ภิกษุณี เหล่านั้นก็ตั้งมั่นอยู่ในธรรมวินัยนี้ได้ เหมือนล้อรถข้างที่ทำแล้ว 6 เดือน หย่อน 6 วัน ฉะนั้น.

ภิกษุ ท.! เพราะฉะนั้น ในข้อนี้ ท่านทั้งหลาย พึงสำเหนียกใจไว้ว่า"เราทั้งหลาย จักละความคดทางกาย, โทษทางกาย, กิเลสเพียงดังน้ำฝาดทางกาย; จักละความคดทางวาจา, โทษทางวาจา, กิเลสเพียงดังน้ำฝาดทางวาจา; จักละความคดทางใจ, โทษทางใจ, กิเลสเพียงดังน้ำฝาดทางใจ". ท่านทั้งหลายพึงสำเหนียกใจไว้อย่างนี้แล.

- บาลี ติก. อํ. 20/140/454. ตรัสแก่ภิกษุทั้งหลาย ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน,ใกล้เมืองพราราณสี.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

  |     |   แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
หนังสือที่เกี่ยวข้อง