[Font : 15 ]
| |
ทรงแสดงทั้งเอกังสิกธรรมและอเนกังสิกธรรม

โปฎฐปาทะ! ปริพพาชก ท. เหล่านั้น เป็นคนบอดไม่มีจักษุกว่าคนทั้งปวงโดยแท้. ในบรรดาคนเหล่านั้น ท่านคนเดียวเท่านั้น เป็นคนมีจักษุ. โปฎฐปาทะ! ก็เราแสดง บัญญัติ ธรรมทั้งที่เป็นเอกังสิกะ (ที่ควรแสดงบัญญัติโดยส่วนเดียว) และเราแสดง บัญญัติธรรมทั้งที่เป็นอเนกังสิกะ (ที่ไม่ควรแสดงบัญญัติโดยส่วนเดียว).

โปฎฐปาทะ! ธรรมที่เราแสดง บัญญติ ว่าเป็นอเนกังสิกะ นั้นเป็นอย่างไรเล่า? โปฎฐปาทะ! ธรรมที่เราแสดงบัญญัติว่า เป็นอเนกังสิกะ นั้น คือข้อที่ว่า "โลกเที่ยง" ดังนี้บ้าง; ---"โลกไม่เที่ยง" ดังนี้บ้าง; ---"โลกมีที่สิ้นสุด"ดังนี้บ้าง; ---"โลกไม่มีที่สิ้นสุด" ดังนี้บ้าง; ---"ชีวะก็ดวงนั้น ร่างกายก็ร่างนั้น"ดังนี้บ้าง; ---"ชีวะก็ดวงอื่น ร่างกายก็ร่างอื่น" ดังนี้บ้าง; ---"ตายแล้ว ย่อมเป็นอย่างที่เป็นมาแล้วอีก" ดังนี้บ้าง; ---"ตายแล้วไม่เป็นอย่างที่เป็นมาอีกแล้ว" ดังนี้บ้าง; ---"ตายแล้ว ย่อมเป็นอย่างที่เป็นมาแล้วอีกก็มี ไม่เป็นก็มี" ดังนี้บ้าง;---"ตายแล้ว ย่อมเป็นอย่างที่เป็นมารแล้วอีกก็ไม่ใช่ ไม่เป็นก็ไม่ใช่" ดังนี้บ้าง.โปฎฐปาทะ! เพราะเหตุไรเล่า เราจึงแสดง บัญญัติธรรมเหล่านี้ ว่าเป็นอเนกังสิก-ธรรม (ธรรมที่ไม่ควรแสดงบัญญัติโดยส่วนเดียว)? โปฎฐปาทะ! ข้อนี้เพราะว่าธรรมเหล่านั้น ไม่ประกอบด้วยอรรถะ ไม่ประกอบด้วยธรรมะ ไม่เป็นเบื้องต้นแห่งพรหมจรรย์ ไม่เป็นไปเพื่อความหน่าย ไม่เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด ไม่เป็นไปเพื่อความดับ ไม่เป็นไปเพื่อความสงบรำงับ ไม่เป็นไปเพื่อความรู้ยิ่ง ไม่เป็นไปเพื่อความรู้พร้อม ไม่เป็นไปเพื่อนิพพาน; เพราะเหตุนั้น ธรรมเหล่านั้น เราจึงแสดงบัญญัติ ว่าเป็นอเนกังสิกธรรม.

โปฎฐปาทะ! ธรรมที่เราแสดง บัญญัติ ว่าเป็นเอกังสิกะ นั้น เป็นอย่างไรเล่า? โปฎฐปาทะ! ธรรมที่เราแสดง บัญญัติ ว่าเป็นเอกังสิกะนั้น คือข้อที่ว่า"นี้ เป็นทุกข์" ดังนี้บ้าง; ---"นี้ เป็นเหตุให้เกิดทุกข์" ดังนี้บ้าง; ---"นี้ เป็นความดับไม่เหลือแห่งทุกข์" ดังนี้บ้าง; ---"นี้ เป็นข้อปฎิบัติให้ถึงความไม่เหลือแห่งทุกข์" ดังนี้บ้าง. โปฎฐปาทะ! เพราะเหตุไรเล่าเราจึงแสดงบัญญัติธรรมเหล่านั้นว่าเป็นเอกังสิกธรรม (ธรรมที่ควรแสดงบัญญัติโดยส่วนเดียว)? โปฎฐปาทะ!ข้อนี้เพราะว่าธรรมเหล่านั้น ประกอบด้วยอรรถะ ประกอบด้วยธรรมะ เป็นเบื้องต้นแห่งพรหมจรรย์ เป็นไปเพื่อความหน่าย เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด เป็นไปเพื่อความดับ เป็นไปเพื่อความสงบรำงับ เป็นไปเพื่อความรู้ยิ่ง เป็นไปเพื่อความรู้พร้อมเป็นไปเพื่อนิพพาน; เพราะเหตุนั้น ธรรมเหล่านั้น เราจึงแสดง บัญญัติ ว่าเป็นเอกังสิกธรรม.

- บาลี โปฎฐปาทสูตร สี.ที. 9/235/297. ตรัสแก่โปฎฐปาทปริพพาชกที่เชตวันใกล้เมืองสาวัตถี.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

  |     |   แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
หนังสือที่เกี่ยวข้อง